[:nl]Als notoire fietser in Tirana is het goed af en toe zelf ook weer eens achter het autostuur te kruipen. Dan pas zie je hoe de verkeerssurvival nog onoverzichtelijker wordt gemaakt door iemand die op de fiets gebruik maakt van elk gaatje en paadje. Ik word op de fiets soms afgesneden of tegen de stoeprand geduwd door auto’s. Maar ook in de auto heb je ogen naar alle windrichtingen nodig om er zonder kleerscheuren doorheen te komen.
Zo af en toe eens in de schoenen van een ander gaan staan, helpt dus wel. Albanese schoenen zijn anders dan de mijne. Maar soms zitten ze best lekker. Waar er vaak ‘tempo’ op mijn schoenzolen staat geschreven, staat er bij hen ‘kalm aan’. Als ik de veters van werktijden, rapportages en planning nog eens even stevig aantrek, dragen zij instappers. Wel net zo comfortabel.
Elkaars schoenen passen is leuk, maar wat verwacht je er vervolgens van? Kun je je wel inleven in het leven en denken van een ander met een totaal verschillende achtergrond, taal en cultuur?
Ik stel me het leven voor van het meisje van wie haar beide ouders iemand in hun schoonfamilie hebben omgebracht en beiden in een gevangenis zitten. Zij woont nu bij haar oom. Of de tiener van wie de vader haar moeder vermoordde. Of het gezin dat leeft in de angst voor de mentaal gestoorde broer die al zoveel leed heeft aangericht en nu gelukkig vast zit maar toch weer vrij gaat komen. Of de gevangene die al 22 jaar in de cel doorbrengt en grapjes maakt en serieus is tijdens de cursus die wij geven. Of een vrijwilliger die lange dagen besteedt aan het ophalen en brengen van kinderen uit afgelegen bergdorpjes naar onze programma’s.
Als ik al die schoenen zie, dan word ik stil. Verschoten blauwe badslippers, gympen met gaten, pumps, stevige stappers, glittermuiltjes. Ik pas ze niet, maar probeer te zien en te horen en mee te lopen.
Ik laat mijn collega’s regelmatig andere schoenen passen. Zo kunnen we van beide kanten bijdragen wat goed en helpend is. Zij vinden mijn werkschoenen soms mooi en soms lastig. Mooi, als ze zeggen: Op die manier werken helpt ons verder. Lastig, als het in hun ogen onnodig of spannend is. Samen moeten we uit onze comfortzone stappen.
Tijdens mijn werk in Nederland heb ik gezien dat het mogelijk is om je in andermans schoenen te verplaatsen zelfs waar je denkt dat het niet kan. Ik vergeet nooit hoe een dader van een levensdelict omhelsd werd door een vrouw wiens man omkwam tijdens een roofoverval. Beiden waren ze er beduusd van dat ze na 8 bijeenkomsten van afstand, stapjes zetten, delen en inleven, elkaar tegenkwamen op de brug tussen hun tegengestelde werelden.
Het kan, dat schoenen passen. In allerlei situaties. En het levert ook wat op. Het mooiste is dan wel om samen op weg te gaan. Er zijn nog heel wat paden te lopen, naar gevangenissen, naar families, naar harten van mensen.
Even kruist een moeder van een gevangene mijn pad. Ze bezoekt haar zoon al jaren, per keer een reis van twee dagen.
Soms maar gewoon even de schoenen uit en ontspannen, in dit prachtige land.
[:]
